ขนมเส้นน้ำเจื้อ

         เป็นอาหารพื้นเมืองอีกอย่างหนึ่งของแม่สาย ทำมาจากการนำเอาเส้นขนมจีนมาลวกกับผักบุ้งไทย (ไม่นิยมใช้ผักบุ้งจีน) หรือกระหล่ำปลีซอย หรืออาจจะใส่ทั้ง 2 อย่างก็ไม่ว่ากันถ้าชอบ น้ำที่ลวกและทำเป็นน้ำซุปก็เป็นน้ำที่ได้จากการต้มขนมจีนนั่นเอง เมื่อได้ขนมจีนลวกแล้ว ก็โรยหน้าด้วยผักชี (ไม่ใช้ต้นหอม-ผักชี หรือคื่นฉ่าย) ตามด้วยถั่วเน่าผง (ได้จากการนำถั่วเน่าแผ่นมาตำจนละเอียด ส่วนถั่วเน่าแผ่นก็ได้จากการนำถั่วเน่าที่หมักได้ที่มาทำเป็นแผ่นกลม ๆ แล้วตากแดดให้แห้ง เมื่อนำมาย่างไฟจะหอมมาก) ราดด้วยน้ำมะเขือส้ม (มะเขือเทศ ต้มกับน้ำจนค่อนข้างเละ)

         

      นิยมกินกับหนังปอง คือหนังวัวทอดจนกรอบ สาวๆ บางคนกลัวอ้วน ก็ชอบกินแบบเกาเหลา คือไม่ใส่เส้นขนมจีน เน้นหนักไปทางผักบุ้ง ผักกระหล่ำ ใส่น้ำมะขามเปียกเยอะ ๆ เพื่อช่วยระบาย แต่ถ้าท่านเพิ่งทานเป็นครั้งแรกขอแนะนำว่าไม่ต้องปรุงเข้มข้น เพราะแค่อิทธิฤทธิ์ของถั่วเน่าก็สาหัสมากแล้ว ขนมเส้นน้ำเจื้อถือว่าเป็นอาหารเจ เพราะสังเกตดูจากเครื่องปรุง กรรมวิธีในการทำแล้วไม่มีอะไรที่ทำมาจากเนื้อสัตว์เลย ท่านที่กินมังสวิรัสจึงทานได้แบบไม่ต้องกังวล

เครื่องปรุง
        ส่วนของเครื่องปรุงก็มีหลากหลายชนิด ตามแบบฉบับของอาหารทางเหนือ (หมายถึงเหนือประเทศไทยขึ้นไป)
1.ถั่วเน่าผสมน้ำต้มสุก
2.พริกขี้หนูคั่วตำละเอียด
3.พริกแดงตำผสมน้ำต้มสุก
4.เกลือ
5.ผงชูรส (ขาดไม่ได้เลยหล่ะ)
6.น้ำมะขามเปียก สำหรับคนชอบรสเปรี้ยว บางคนก็ไม่ใส่ 7.ซีอี้วดำ สูตรเฉพาะของท้องถิ่น เช่นตราผึ้ง ตราเสือ
8.มะแขว่น เป็นเครื่องเทศชนิดหนึ่ง ส่วนมากจะใส่ในลาบต่าง ๆ อันนี้ไม่ใส่ก็ได้ เพราะมันฉุน
9.ถั่วเน่าผง ใส่เพิ่มก็ได้ ถ้าทางคนทำเขาใส่มาให้น้อยไปหน่อย
         ร้านขนมเส้นน้ำเจื้อที่ดัง ๆ ในแม่สายมีอยู่ไม่กี่เจ้า ในจำนวนนั้นมีเจ้าดั้งเดิมอยู่หนึ่งเจ้า คือร้านป้าหอม ซึ่งเปิดขายมานานมาก ประมาณ 30 กว่าปีเข้าไปแล้ว ขายตั้งแต่ลูกชายคนโตอยู่อนุบาล 1 จนบัดนี้ (2547) ลูกชายคนนี้รับราชการตำรวจยศ ร.ต.อ. ตัวป้าหอมเองนั้นตอนนี้แกเสียชีวิตแล้ว ต่อมาลูกชายคนรองก็มาสืบทอดกิจการต่อ แต่มาประสบอุบัติเหตุเสียไปอีกคน ปัจจุบันมีญาติมาดำเนินกิจการต่อ แต่เรื่องรสชาติก็ยังคงความอร่อยเหมือนเดิมไม่มีเปลี่ยน และลูกค้าก็ยังเรียกร้าน "ขนมเส้นน้ำเจื้อป้าหอม" อยู่เหมือนเดิม                                             
         ร้านป้าหอมตั้ง อยู่บริเวณตลาดน้อยไม้ลุงขน เป็นร้านที่ขายอยู่ภายในบ้าน ค่อนข้างคับแคบ สนนราคาก็ไม่แพงเลย 15 บาทขาดตัว แต่ก็อย่างว่านั่นแหละครับ ของอร่อยอยู่ที่ไหน ไม่ต้องกลัวไม่ได้ขาย....